Nie da się ukryć. Coraz częściej poszukujemy napojów, które nie tylko gaszą pragnienie, ale też przynoszą nam realne korzyści zdrowotne. A przy tym jeszcze smakują! Wiele popularnych napojów (zwłaszcza tych gazowanych) zawiera jednak duże ilości cukru, sztucznych barwników i konserwantów, co – nie okłamujmy się – nie sprzyja zdrowemu stylowi życia. W odpowiedzi na te potrzeby pojawia się główna gwiazda tego wpisu – kefir wodny. Fermentowany, probiotyczny napój, który z pewnością będzie zyskiwał na swojej popularności. Jest zdrową alternatywą dla napojów gazowanych – lekki, orzeźwiający a do tego pełen pożytecznych bakterii wspierających nasz organizm. Dlaczego warto po niego sięgnąć? Przeczytaj ten wpis, jeżeli interesują Cię zdrowotne właściwości kefiru wodnego.

Właściwości kefiru wodnego – szczepy probiotyczne

Za właściwości zdrowotne kefiru wodnego odpowiadają ziarna kefirowe, zwane kryształkami japońskimi, tibicos lub SCOBY. SCOBY możesz kojarzyć z popularnym napojem fermentowanym z herbaty, czyli kombuchą. SCOBY to nic innego jak symbiotyczna kultura bakterii i drożdży (z ang. symbiotic culture of bacteria and yeast). I to właśnie dzięki obecności bakterii i drożdży w ziarnach kefirowych, czyli SCOBY, mikroflora wodnego kefiru jest tak bogata i różnorodna. W kryształkach kefiru wodnego znajdziemy m.in. bakterie kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus, bakterie kwasu octowego z rodzaju Acetobacter oraz drożdże Saccharomyces. Taka kompozycja mikroorganizmów sprawia, że kefir wodny można w zasadzie określać jako naturalny probiotyk. Jest szczególnie korzystny dla osób, którym zależy na wzbogaceniu diety w bakterie kwasu mlekowego, ponieważ to właśnie Lactobacillus dominuje w jego mikroflorze.

Nie tylko naturalny probiotyk

Na pożytecznych bakteriach kefiru wodnego się jednak nie kończy. Działania kefiru wodnego zawdzięczamy także witaminom i naturalnym przeciwutleniaczom, które w nim występują. Ten napój fermentowany zawiera także witaminy z grupy B oraz flawonoidy i kwasy fenolowe. Lista właściwości tych składników jest całkiem długa. Witaminy z grupy B uczestniczą w metabolizmie energetycznym naszego organizmu, pomagają walczyć z uczuciem zmęczenia i znużenia i są cennym wsparciem dla naszego układu odpornościowego. Antyoksydanty z kolei (takie jak flawonoidy) chronią komórki organizmu przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki, które mogą przyczyniać się do starzenia się komórek oraz powstawania stanów zapalnych.

Co daje picie kefiru wodnego?

Zbierzmy sobie więc wszystkie zalety tego napoju fermentowanego i zobaczmy co daje nam wprowadzenie kefiru wodnego do swojego codziennego stylu życia:

1. Dobrze nawadnia
   Oprócz kryształków kefiru, bazą kefiru wodnego jest także.. woda. Nie ma tu nic szczególnie odkrywczego 🙂 Tak samo odkrywcze nie jest to, że bez wody funkcjonowanie ludzkiego organizmu byłoby niemożliwe. Jakość wody i odpowiedni jej poziom w organizmie, jest warunkiem zachowania zdrowia. Przez całe życie. 
2. Jest naturalnym źródłem probiotyków
   Jego skład to w dużej części bakterie kwasu mlekowego, w tym właśnie probiotyki. Wśród nich znajdziemy takie szczepy jak: Lactobacillus acidophilus, L. rhamnosus, L. plantarum, L. brevis, L. casei, L. fermentum czy  L. helveticus. 
3. I innych cennych składników odżywczych
   Obok probiotyków, występują w nim także witaminy – zwłaszcza te z grupy B, minerały oraz przeciwutleniacze, takie jak flawonoidy. 
4. Dba o jelita
   Na mikroflorę kefiru wodnego mogą składać się takie bakterie i drożdże jak Lactobacillus rhamnosus, L. plantarum, Lacticaseibacillus casei i Sacharomyces boulardii. Szczepy wymienionych bakterii i drożdży określane są jako probiotyczne. Ich zadaniem jest utrzymywanie prawidłowej flory fizjologicznej jelit oraz ich zdrowia jelit.
5. Ma właściwości przeciwutleniające 
   Przeciwutleniacze to substancje, które neutralizują negatywny wpływ wolnych rodników lub reaktywnych form tlenu, które w nadmiarze uszkadzają różne komórki organizmu. Właściwości przeciwutleniające kefiru wodnego, zawdzięczamy obecności w nim flawonoidów i pochodnych kwasu fenolowego. Czyli naturalnych przeciwutleniaczy. 
6. Dba o odporność
   W kefirze wodnym występują tzw. immunomodulatory, czyli związki, które działają na układ odpornościowy. Są to między innymi szczepy probiotyczne, ale także witaminy z grupy B, które wspierają funkcjonowanie układu odpornościowego. Obojętne nie są także zawarte w kefirze przeciwutleniacze. Flawonoidy oddziałują na układ odpornościowy, wykazując działania przeciwzapalne a także przeciwalergiczne.
7. Sprawdza się przy różnego rodzaju dietach
   W odróżnieniu od kefiru mlecznego, kefir wodny nie zawiera nabiału. Jest to napój probiotyczny, który świetnie sprawdzi się u osób z nietolerancją laktozy, a także u wegan oraz wegetarian. Dodatkowo, w przeciwieństwie do napoju jakim jest kombucha*, kefir wodny nie zawiera ani kofeiny ani teiny. To doskonały wybór dla osób wrażliwych na kofeinę lub tych, którzy chcą zmniejszyć jej spożycie.
8. Nie zawiera cukrów
   Cukier jest równie ważnym składnikiem kefiru wodnego, ale można powiedzieć, że prawie w nim nie występuje. Przynajmniej tak jest w przypadku napojów Frest. Kefir wodny powstaje w procesie fermentacji. Podczas tego procesu, mikroorganizmy fermentujące (czyli wspominane wcześniej SCOBY, kryształki japońskie) zużywają większość cukru. Dzięki temu więc, że prawie nie zawiera cukru, kefir wodny to doskonały wybór dla osób stosujących diety typu low-carb czy keto. Taki kefir wodny stanowi także bardzo dobrą opcję zdrowego napoju dla diabetyków.

*Więcej o różnicach pomiędzy kefirem wodnym
a kombuchą przeczytasz w tym wpisie.

Potencjalne działania kefiru wodnego:

Czym kefir wodny jeszcze się wyróżnia? Posiada pewne potencjalne właściwości, a raczej mechanizmy działania, dzięki którym może:

• Poprawiać.. samopoczucie | Znajdujące się w kefirze wodnym szczepy probiotyczne mogą oddziaływać także na samopoczucie, poprzez oś mikrobiota-jelita-mózg. Prawidłowa mikrobiota jelit jest niezbędna m.in. do kształtowania prawidłowej reakcji na stres, reguluje również procesy lękowe i emocjonalne.
• Mieć działanie hepatoprotekcyjne | Uważa się, że kefir wodny, a przede wszystkim bakterie kefiru wodnego (głównie szczepy probiotyczne), poprawiają status antyoksydacyjny i wpływają na poziom aminotransferazy asparaginianowej (AST) przez ochronę mitochondriów przed stresem oksydacyjnym. 
• Wykazywać działanie gastroochronne | Uważa się, że działanie gastroprotekcyjne kefiru wodnego jest wynikiem zmniejszonego stresu oksydacyjnego, do którego dochodzi ze spożywaniem kefiru.
• Poprawiać profil lipidowy i węglowodanowy | Sugeruje się także, że spożywanie kefiru wodnego może wiązać się z poprawą profilu lipidowego (cholesterolu całkowitego, trójglicerydów, lipoprotein o niskiej gęstości i lipoprotein o bardzo niskiej gęstości) oraz glukozy. Dokładne mechanizmy działania nie są jeszcze poznane, ale jednymi ze składników kefiru wodnego, mogących odpowiadać za takie działania są szczepy probiotyczne. Takie szczepy jak Lacticaseibacillus casei, Lb. acidophilus i Bifidobacterium longum mają działanie hipocholesterolemiczne, a  Lb. rhamnosus GG – działanie przeciwcukrzycowe.
• Posiadać działanie przeciwgrzybicze i przeciwdrobnoustrojowe | Za takie działania odpowiada szczególnie szczep Lactobacillus paracasei. Ale nie tylko. Kefir wodny zawiera również kwasy propionowy, cytrynowy i jabłkowy, wpływają na większą kwasowość w jelitach oraz hamowanie wzrostu patogenów. Składniki w kefirze wodnym, mają wykazywać aktywność przeciwdrobnoustojową wobec wielu patogenów. Między innymi: Candida albicans, Salmonella typhi,, Escherichia coli, czy Listeria monocytogenes. 

Te właściwości zdrowotne kefiru wodnego – a raczej mechanizmy działania – wciąż są badane i poznawane przez naukowców. Przeprowadzone dotąd badania opierają się albo na modelu zwierzęcym albo są badaniami typowo „laboratoryjnymi”. Niemniej jednak biorąc pod uwagę wcześniejsze aspekty – znikoma ilość cukru, naturalne probiotyki, odpowiednie nawodnienie, zawartość witamin – bez wątpienia jest to napój, który nie tylko zadba o zdrowie jelit, ale także o odporność i w efekcie – samopoczucie.

Zdrowa alternatywa dla napojów gazowanych

Nie sposób nie zauważyć, że rynek napojów gazowanych zdominowany jest przez produkty, które – choć smakują dobrze – zawierają duże ilości cukru, sztucznych barwników i konserwantów. Picie takich napojów na co dzień może przyczyniać się do problemów zdrowotnych, takich jak nadwaga, próchnica czy nawet ryzyko cukrzycy. Właśnie tutaj wodny kefir staje się interesującą alternatywą, oferując coś więcej niż tylko orzeźwienie. W przeciwieństwie do typowych napojów gazowanych, jest napojem fermentowanym, co oznacza, że zawiera naturalnie powstające bąbelki gazu dzięki procesowi fermentacji. Dzięki temu dostarcza przyjemnej, lekko musującej tekstury, która może przypominać ulubione napoje gazowane, ale bez szkodliwych dodatków. Zamiast pustych kalorii i sztucznych składników, oferuje naturalne probiotyki, które wspierają zdrowie jelit, a tym samym odporność i ogólne zdrowie organizmu.

W trendzie no-lo

Kefir wodny stanowi także świetną alternatywę dla napojów alkoholowych. Wpisuje się w popularny obecnie trend „no-lo” (no-alcohol, low-alcohol), który promuje ograniczanie lub całkowitą rezygnację z alkoholu w codziennym życiu. Wiele osób poszukuje napojów o wyjątkowym smaku, które jednocześnie pozwolą cieszyć się zdrowym stylem życia bez ryzyka nadmiernej konsumpcji alkoholu. Kefir wodny, z racji fermentacji, zawiera niewielką ilość alkoholu, jednak jest to ilość minimalna – zazwyczaj nie przekraczająca 1,2%. Dzięki procesowi fermentacji orzeźwiający wodny kefir zyskuje subtelną musującą strukturę, co sprawia, że może być interesującym zamiennikiem dla niskoprocentowych napojów alkoholowych, takich jak piwa, cydry czy nawet musujące wina. Jednak, w przeciwieństwie do nich, jest bogaty w probiotyki, witaminy oraz antyoksydanty, co czyni go napojem nie tylko orzeźwiającym, ale i korzystnym dla zdrowia. Osobom szukających ciekawych smaków, a jednocześnie dbających o niską zawartość alkoholu, smak kefir wodnego może naprawdę przypaść do gustu.

Pij! Na zdrowie

Kefir wodny doskonale wpisuje się w trend zdrowego stylu życia i zdrowej żywności, świadomego odżywiania i trendu no-lo. W odróżnieniu od wielu popularnych napojów nie zawiera sztucznych dodatków ani kofeiny, dzięki czemu mogą sięgać po niego również osoby wrażliwe na pobudzające składniki. Kefir wodny stanowi więc (pokusimy się o ten przymiotnik) idealną propozycję dla wszystkich, którzy chcą dbać o zdrowie, a jednocześnie cieszyć się musującym napojem na co dzień. Lekki, naturalnie fermentowany i pełen dobroczynnych składników – jest czymś więcej niż tylko napojem. To krok ku lepszemu zdrowiu i dobremu samopoczuciu, którego korzyści można poczuć z każdym łykiem. I można się nim cieszyć przy różnych okazjach – od spotkań towarzyskich przez nawodnienie okołotreningowe po relaksujące wieczory.

Część zespołu Frest to dietetycy, którzy dbają o rzetelność informacji merytorycznych zawartych w tym artykule: 
Med Og Nauk Zdr. 2021;27(4):372-378.
Kosmos Probl N Biol. 2020; 69(1): 45-58.
Heliyon. 2024; 10(13): e33501. 
Materiały zdjęciowe: pixabay.com, unsplash.com